Wyspy Kornaty
48°47,60`N / 15°37,20`E
Liczba wysp: 152
Park narodowy: 89 wysp
Kornaty dolne: Sit i Žut i okoliczne wyspy
Kornaty górne: Kornat i okoliczne wyspy
Powierzchnia lądu: 69 km2
Powierzchnia morza: 300 km2
Miejscowości: nie są na stałe zamieszkane
Kornati (Kornaty) są najbardziej zagęszczonym archipelagiem na Morzu Śródziemnym. Znajdują się między wyspami Żirje,
Dugi Otok i Pašman. Archipelag dzielimy na 2 grupy: Kornati (Kornaty) Dolne i Kornati (Kornaty)Górne.
Do Kornatów Górnych należą wyspy Sit i Žut oraz wyspy okoliczne, a wyspa Kornat i jego okolica należą do Kornatów Dolnych.
89 ze 152 wysp Kornatów ze względu na wyjątkowe piękno i bogactwo flory i fauny ogłoszono w 1980.r. Parkiem Narodowym.
Zjawiskiem najbardziej zapadającym w pamięć są klify znajdujące się w szeregu wysp należących do Kornatów Dolnych. Od dawnych czasów klify nazywane są koronami i stąd najprawdobodobniej pochodzi nazwa Kornaty. Najwyższe klify znajdują się na wyspie Klobučar (80m), Mana (65m), Rašip Veli (64m) itd. Podmorskie części tych klifów sięgają aż do 100 m głębokości.
Oprócz klifów i wysp o przeróżnych kształtach, swoją urodą wyróżniają się też przesmyki Mala i Vela Proversa znajdujące się między Kornatem, Katyną i Dugim Otokiem. Mala Proversa jest w istocie płycizną przekopaną dla żeglugi już w czasach starożytnego Rzymu, o czym świadczą znaleziska archeologiczne odkryte w tym miejscu: ruiny budynku i baseny rybne z I w.p.n.e.
Wyjątkowym zjawiskiem są też Vela ploča czy Magazinova škrila, wielkie, gładkie płyty wapienne (9100 m2), znajdujące się u stóp Metliny (237m), najwyższego szczytu na Kornacie.
Żeglującemu pierwszy raz między Kornatami zwykłemu człowiekowi, żeglarzowi czy wycieczkowiczowi, natychmiast rzucają się w oczy kilkusetmetrowe, tzw. suche mury, wybudowane spracowanymi rękami naszych dziadków. Budowali te mury i w czasie "bury" i podczas letnich skwarów, po to, aby ochronić swoje pastwiska i uniemożliwić przechodzenie owiec na ziemię sąsiada. Na wyspie Kornat długość tych murów wynosi 70 km.
Centrum życia na tych wyspach znajdowało się kiedyś na polu Tarac, na którym dominuje twierdza Tureta z VI w. Znajduje się tu też kościółek Gospe od Tarca, Królowej Morza, zbudowany na ruinach starochrześcijańskiego kościoła z XVIw. Pielgrzymi z wyspy Murter co roku, w pierwszą niedzielę lipca przypływają tutaj statkami, żeby wziąć udział w jednym z najpiękniejszych i najbardziej interesujących wydarzeń religijnych w Chorwacji.
Dzisiaj Kornati (Kornaty) nie są zamieszkane na stałe, ale chłopskie i rybackie domki rozsiane po spokojnych i dobrze osłoniętych zatokach świadczą o obecności ich właścicieli. Dzisiaj są w nich najczęściej restauracje lub obiekty noclegowe przeznaczone dla współczesnych "robinsonów" i stały się ulubionym miejscem żeglarzy i turystów.
Kornaty są rajem dla żeglarzy, nurków i wszystkich którzy chcą rozkoszować się nietkniętą i majestatyczną przyrodą.
Ciekawostki:
Wysepka Taljurić – swoim owalnym kształtem przypomina talerz. Jest niebezpieczna dla statków i jachtów, ponieważ często pokrywa ją morze.
Wyspa Piškera - druga co do wielkości wyspa w Parku Narodowym, stanowi byłe centrum rybackiego życia na Kornatach, z magazynami na słoną rybę.
Mala Proversa - płytkie przejście między wyspą Dugi Otok i wyspą Katina. W morzu widoczne są ruiny rzymskiego budynku o długości 90 m, który w czasach rzymskich znajdował się nad powierzchnią morza.
Zatoka Špinuta – w zatoce widoczne są ruiny podmorskich murów starej rzymskiej fabryki soli lub wytwórni ryb.
W środkowej części chorwackiego Adriatyku znajduje się niepowtarzalny archipelag Kornaty. Dzięki wyjątkowo pięknym walorom przyrodniczym, urozmaiconej linii brzegowej i bogatemu morskiemu ekosystemowi, w roku 1980 większa jego część została ogłoszona Parkiem Narodowym. Powierzchnia Parku Narodowego Kornaty zajmuje około 220km2, a w jej obręb wchodzi 89 wysp, wysepek i skał klifowych. Archipelag otrzymał nazwę od największej wyspy Kornat. Wegetacja na skalistym podłożu wysp jest skromna, jednak krystalicznie czyste morze okrywa zadziwiające dno o różnych kształtach, czerwone koralowce, skorupiaki i liczne gatunki ryb.
Kornaty w czasach prehistorycznych były zasiedlone. Potwierdza to znalezisko kamiennego toporka u podnóża wzgórza Padinka na wyspie Kornat. Wyspy stanowiły cel rozbójników i wojowników, od Rzymian przez Wenecjan do zadarskich Panów. Mimo faktu, że dzisiejsze Kornaty zamieszkałe są jedynie latem, domki rybackie i wiejskie, rozproszone po zatoczkach wyspy Kornat, ukazują obecność swoich właścicieli. Na Kornatach nie ma prądu ani źródła wody.
Archipelag Kornaty jest prawdziwym rajem dla żeglarzy, płetwonurków i dla wszystkich tych, którzy pragną odciąć się na chwilę od cywilizacji i skonfrontować z nietkniętą i majestatyczną przyrodą. Na Kornatach znajduje się ok. 20 restauracji oferujących dania rybne i owoce morza. Do Parku Narodowego można dopłynąć łodzią ( własną lub wynajętą ) lub poprzez agencje turystyczne, które organizują wycieczki. Dodatkowe informacje można otrzymać w siedzibie instytucji „Parku Narodowego Kornaty” na Murterze. PN znajduje się ok. 7 mil morskich od Murteru.
KORNAT
Kornat jest największą, najwyższą i najbardziej znaną wyspą šibenicką, i zarazem największą wyspą w Chorwacji, na której nie ma stałych mieszkańców. Jej północno-wschodnie wybrzeże jest słabo rozczłonkowane, znajduje się na nim tylko kilka zatok, ale południowo-zachodnia strona jest bardzo urozmaicona. Najsłynniejsze zatoki na wyspie to: Opat, Koromašnja, Ropotnica, Kravljačica, Vruje, Strižnja, Lučica, Šipnate... Kornat jest też znany dzięki atrakcyjnym szczytom, twierdzy Tureta, kościółkowi Gospe od Tarca oraz wielkiej, wapiennej płycie o nazwie Magazinova škrila.
ŽUT
Žut jest drugą pod względem wielkości wyspą archipelagu Kornaty. Znajduje się obok wyspy Kornat, od której oddziela ją Žutski Kanal. Znana jest z gajów oliwnych i z wysokiej jakości oliwy z oliwek. Najbardziej znane zatokito: Bizikovica, Golubovac, Sabuni, Dragišina, Žešnja. Znajduje się tam także ACI marina.
SIT
Sit jest jedną z mniej znanych wielkich wysp kornatskich. Jej przyroda jest delikatniejsza niż na innych wyspach Kornatów Dolnych. Między wyspą Sit a Pašman znajduje się Kanał Średni, najlepsza droga morska między šibenickimi a zadarskimi wodami. Najbardziej znane zatoki to: Dulukina, Šumica, Ćitapićeva i Đunđurina.
